Yurt Dışı ve Yurt İçi Varlık Barışında Son Günler

Mayıs 10, 2020Mayıs 10, 2020 Dr. Celal Çelik tarafından In Gelir ve Kurumlar Vergisi, Genel Yorum bırakın

Dr. Celal Çelik

Yayın Tarihi: 10.05.2020

Özet

7186 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 90’ncı madde ile, vergi mükelleflerine kayıt dışı bıraktıkları servet unsurlarını %1 vergi ödeyerek kayda alma imkanı tanınmıştır. Kayıt dışı bırakılan servet unsurunun yurt içinde veya dışında bulunması önem taşınmamaktadır. Usulüne uygun bir şekilde varlıkların beyan edilmesi halinde, sadece sembolik (%1) oranda bir vergi alınacak ve bu varlıklarla ilgili herhangi bir vergi incelemesi yapılmayacaktır.

Başka bir ifade ile %1 oranında vergi ödenmesi halinde, söz konusu paranın kaynağı sorulmayacaktır.

Diğer taraftan, Türkiye OECD tarafından hazırlanmasına öncülük edilen çok taraflı Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşmasını 2017 yılında imzalamış ve 2019 yılı sonunda onaylamıştır. Anlaşma, 31 Aralık 2019 tarih ve 30995 5. Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak hukuken yürürlüğe girmiştir. Öte yandan, konuya ilişkin ikincil düzenlemeler henüz yapılmamıştır. Söz konusu anlaşma uyarınca, anlaşmaya taraf ülkeler tarafından, Türk vatandaşlarının yurt dışı varlıklarıyla ilgili bilgilerin talep edilmeden, Türkiye’ye bildirilmesi uygulaması başlayabilir. Bu nedenle, özellikle söz konusu kanundan yararlanmak birçok kişi için bir şans olarak değerlendirilebilir.

Geçici nitelikteki Varlık Barışı uygulamasının yürürlük süresi, Cumhurbaşkanı tarafından 6 ay uzatılarak 30 Haziran 2020 olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla kısa bir süre içerisinde sona erecek uygulamanın işleyişi konusu bu yazımızda ele alınmıştır.

İlgili Mevzuat

7186 sayılı Kanun md.2 ile eklenen Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 90’ncı maddesi (17/7/2019 tarih ve RG)

1948 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (30/12/2019 tarih ve 30994 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır)

Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında 1 Seri No.lu Genel Tebliğ (2/8/2019 tarihli ve 30850 sayılı RG) (Tarafımızca güncellenmiş versiyonuna ulaşmak için tıklayınız)

Gelir İdaresi Başkanlığı Kılavuzu (Ulaşmak için tıklayınız)

Varlık Barışı Uygulamasının Kapsamı

Yurt dışında veya yurt içinde bulunan varlıkların, beyan edilerek varlık barışı uygulamasından yararlanılması mümkündür. Vergi oranı beyan edilen varlığın %1’i olmakla birlikte, yurt dışı ve yurt içi varlıkların beyanında farklı usuller benimsenmiştir.

Yurt Dışı Varlıkların Beyanı

Yurt dışı varlık barışından yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar gereklidir.

• Yurt dışında para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları niteliğinde bir varlık bulunması,
• Varlıkların GVK geç. md. 90 hükümleri çerçevesinde, en geç 30/6/2020 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirilmesi,
• Beyan edilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
• Beyan üzerine, %1 oranında vergi ödenmesi,

Kanun metnine göre, her türlü gerçek ve tüzel kişi uygulamadan yararlanabilmektedir. Vergi mükellefi olma şartı Kanunda belirtilmemiştir.

Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak %1 oranında hesapladıkları vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede öderler.

Diğer taraftan, yurt dışı varlık beyanı kapsamındaki varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 17 Temmuz 2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2020 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaz.

17 Temmuz 2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 17 Temmuz 2019 tarihinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla GVK geçici md. 90 hükümlerinden yararlanılır.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler, bu madde kapsamında Türkiye’ye getirilen varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilirler.

Yurt İçi Varlıkların Beyanı

• 

Yurt içi varlık barışı uygulamasından yararlanma şartları aşağıdaki gibidir.

• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olma,
• Varlıkların beyan sahibi tarafından sahip olunması ve Türkiye’de bulunması ancak kanuni defter kayıtlarında yer almaması,
• Varlıkların para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmaz şeklinde olması,
• Söz konusu varlıkların 30/6/2020 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilmesi,
• Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %1 oranında vergi tarh edilir ve bu verginin, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi,

Beyan edilen söz konusu varlıklar, 30/6/2020 tarihine kadar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın kanuni defterlere kaydedilebilir. Bu takdirde, söz konusu varlıklar vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir.

Taşınmazların GVK geç. md. 90 çerçevesinde ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması hâlinde, sermaye artırım kararının beyan tarihi itibarıyla alınmış olması ve söz konusu kararın beyan tarihini izleyen onuncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, bu madde hükümlerinden faydalanılabilir.

Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %1 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir.

Varlık Barışından Yararlanmanın Sonuçları

Yukarıda belirtildiği üzere, beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %1 oranında vergi ödenir.

Varlık barışına ilişkin GVK geç. md. 90 kapsamında ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemez.

Bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekir. Diğer taraftan, varlıkların belirli bir süre içerisinde Türkiye’de bulundurulması mecburiyeti konulmamıştır.

Varlık barışı kapsamında beyan edilen ve işletme kayıtlarına dahil edilen varlıklar, vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerden çekilebilir. Öte yandan Türkiye’ye getirilen veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.

GVK geç. md. 90 kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz.

GVK geç. md. 90 hükmünden faydalanılabilmesi için bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi ve birinci fıkra uyarınca bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şarttır.